Ouderen die hulpbehoevend worden moeten meer ruimte krijgen om zelf te bepalen welke zorg ze willen inzetten. Dat zei Conny Helder, demissionair minister voor Langdurige Zorg en Sport tijdens een werkbezoek aan vereniging Reable Nederland. ‘We staan in Nederland al heel snel klaar om zorgtaken over te nemen, we gaan er nog te vaak aan voorbij wat een oudere zelf nog wil of kan.’ Meer eigen regie van zorgvragers kan er ook toe leiden dat de kwaliteit van leven van ouderen toeneemt en de zorg toekomstbestendig blijft.

Beeld: Sander Koning

Ruim zestig procent van de zorgvragers in Denemarken die vanuit het gedachtegoed van reablement zorg krijgt, doet na maximaal drie maanden geen beroep meer op zorginzet. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Een goede dag op eigen kracht’ van onderzoeksbureau AEF. Door te werken vanuit het gedachtegoed van reablement neemt ook het levensgeluk van ouderen toe. Daarnaast blijkt dat zorgmedewerkers hun werk veel interessanter vinden. Ze hebben het gevoel persoonsgerichter te werken. De medewerkerstevredenheid is gestegen.

Zes organisaties in de ouderenzorg, waaronder Zorgbalans, hebben het initiatief genomen deze transformatie in ons land in gang te zetten. Met steun van Zilveren Kruis richtten zij Vereniging Reable Nederland op. Doel van het werkbezoek van minister Helder was om kennis te nemen van de activiteiten die Reable Nederland sinds januari ontplooit. ‘Het recht op zelfstandigheid zou in het nieuwe kwaliteitskader (het document dat beschrijft hoe goede zorg eruitziet – red.) moeten worden opgenomen. Dit gaat immers over de kansengelijkheid van ouderen’, aldus minister Helder. En over reablement: ‘Het gaat nooit in één keer goed. Risico’s accepteren hoort erbij. Maar de huidige regels kunnen verstikkend werken. Het kan alleen maar beter door anders te kijken.’

Een van de pijlers in toekomstige beleid
In het toekomstige beleid voor ouderenzorg is reablement een van de pijlers. De overheid wil meer inzetten op reablement als wenkend perspectief. In het programma Wonen, Zorg en Ondersteuning voor Ouderen (WOZO) is er een prominente plaats ingeruimd voor ‘herstelgerichte ondersteuning en zorg’: mensen die om hulp vragen meer eigen regie geven en zelfredzaam maken. Het initiatief van Reable Nederland sluit aan bij dit beleid.

Groot Succes in Denemarken
Hoogleraar ouderengeneeskunde Rudi Westendorp -met Ronald Simons directeur van Reable Nederland – is goed bekend met het Deense model. Daar is een interventieprogramma ontwikkeld om mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen. Westendorp heeft gezien dat reablement bevrijdend kan werken voor ouderen. ‘In een tijd als deze wordt persoonlijke autonomie steeds belangrijker. De zorg kan ook een grote inbreuk zijn op je persoonlijke leven. Hulp moet passend zijn en vaak is er geen zorg maar wat anders nodig. We moeten mensen die hulp zoeken beter uitvragen welke behoefte zij hebben. En of er geen dingen zijn die hij of zij zelf nog wil leren, met hulpmiddelen of met hulp van het eigen netwerk.’

Kenniscentrum
De leden van de Vereniging Reable Nederland gaan hun ervaringen uitwisselen en samen initiatieven opzetten. Alle medewerkers van de deelnemende zorgorganisaties krijgen coaching en training om zich de principes van reablement eigen te maken; van de bestuurder aan de top tot aan de hulpverlener op de werkvloer. Voor hulpverleners die gewend zijn aan het werken met vaste protocollen kan de nieuwe werkwijze een tijdelijke gewenning vragen. Reablement geeft de hulpverlener namelijk meer autonomie maar dat maakt hun werk ook aantoonbaar aantrekkelijker.

Brede steun voor Reable Nederland
Van de kant van de overheid kan Reable Nederland in ieder geval op steun rekenen, beloofde demissionair minister Helder. Intussen is Reable Nederland ook begonnen met het opschalen van haar activiteiten. Onder andere het komend jaar met tientallen organisaties die met steun van Zorgkantoor Zilveren Kruis reablement gaan invoeren in hun organisatie.